Wq/tn/Balaraba Ramat Yakubu

Juyin Sarauta Abuja ka 2018

Balaraba Ramat Yakubu (o tshotswe ka ngwaga wa sekete,makgolo a robabongwe,masome a matlhano le metso e robabongwe( 1959) ke mokwadi wa kwa Nigeria yo o kwalang ka puo ya Se-Hausa. Ke mongwe wa bakwadi ba ba itsegeng thata mo mofuteng wa "love literature", e bile ke mongwe wa bakwadi ba le mmalwa ba puo ya Se-Hausa ba tiro ya bone e ileng ya ranolelwa mo Seesemaneng. Gape o ne a dira jaaka mokwadi wa ditlhamo, motlhami le mokaedi wa difilimi tsa Kannywood. Dikgang tsa gagwe di ne di bua thata ka dikgang tse di jaaka manyalo a a patelediwang le thuto ya basadi.

DIKINOLO

•Bontsi jwa batho ba ba senyang matshelo a bone ba feleletsa ba tagilwe... Le fa go ntse jalo, go na le dilo dingwe tse di sa diregeng. Ka jalo ga se nna ke otlhayang banna mo dibukeng tsa me, botshelo bo ba tshwara ka tsela e e tshwanang.

[1] Balarabe answering questions on her characters.

Go dirilwe dipatlisiso di feta 70 mo dibukeng tsa me mo maemong a a farologaneng a thuto - NCE, Bachelors, Masters, Diploma jalo le jalo. Bontsi jwa baithuti bano ba kgatlhiwa ke gore bakwadi ba Se-Hausa ba na le megopolo e mentle jaana... Ke selo se se itumedisang gore re nna le seabe ka ditsela tse di siameng mo go fetoleng maikutlo a setšhaba sa rona mme ka jalo le mo tlhabololong ya naga ya rona. Bakwadi ke diteemane. Re dira gore go nne le mekgatlho.

"Writers are diamonds says Balaraba Ramat Yakubu"

Ga ke ganetse ntlha ya gore bakwadi bangwe ba ile ba tlola melelwane mo mekwalong ya bone. Ee, bangwe ba ile ba dira maiteko a a oketsegileng gore ba bue ka tlhamalalo. Seo se phoso tota. Ke solofela gore ba tla emisa letsatsi lengwe. Mme ke ka ntlha yang fa batho ba tshwenyega fela ka dibuka tsa Se-Hausa? Go tweng ka dibuka tsa Seesemane le tse dingwe tse mo go tsone go kwadilweng dilo di le dintsi tse di sa tshwanelang go buiwa! Ke akantsha gore batsadi ba laole go bala.

[2] Balarabe a araba dipotso ka bakwadi ba Hausa ba ba senyang bokone.

Re Bamoseleme mme re na le melao ya Boiselamo e e malebana le lenyalo le tse dingwe. Mme ka dinako tse dingwe, setso sa rona se laola se bodumedi bo se laelang mme setso le bodumedi di a farologana. Ka jalo, ke a lwa ka gonne ke batla go gatelela gore setso le bodumedi ga di tshwane. Gongwe ke gone ka moo ke bidiwang mokwadi yo o bakang dikganetsano.

"I write in Hausa ‘cos I didn’t get Western education"

... Ke bua ka dikgang tse batho bangwe le bakwadi ba tshabang go bua ka tsone. Pele ga moo, batho bangwe ba ba godileng ba ba tshwanang le balekane ba mmè ba ne ba akanya gore banna ba bone ke ba bobedi mo Modimong wa bone mme ke ne ke ba bolelela gore banna ba bone ke balekane ba bone, ditsala le sengwe le sengwe fela. Pele ga moo, go ne go sa nna jalo mme ka gonne tumelo eo e sa ntse e le teng kwa dinageng tse di kwa bokone, nako le nako fa o ama lefelo leo, banna ga ba le rate

[3] Balarabe ka go nna mokwadi wa kganetsano.

Ga ke dumele kgopolo ya go nyala ke sa le monnye ka gonne ke ne ka tshwanelwa ke go ipateletsa gore ke tlhaloganye Seesemane se sennye se ke se buang le wena. Fa ke ne ke sa iteke, ke ne ke se kitla ke tlhaloganya Seesemane. Ruri ke eletsa gore bomorwadiarona ba kwa Bokone ba rutege sentle. Ke na le bana ba le babedi fela ba basetsana mme ke batla gore ba bone thuto ya maemo a a kwa godimo.

Balarabe Ramat Yakubu a araba gore ke eng a buelela thuto ya semmuso ya basetsana kwa Bokone.

DIKINOLO KA BALARABA YABUKU

Fela jaaka Yakubu a ne a kgaratlhela go bona thuto le go nna mokwadi yo o atlegileng, ga se motho yo o letelang maemo a a siameng a go kwala.

•"Balaraba R. Yakubu Writes in the Kitchen, in the Car, on Her Phone | A Lesson for Aspiring Writers"

•Re bua ka mosadi mongwe yo o neng a lemoga go sa le gale mo botshelong jwa gagwe gore o ne a tshwanelwa ke go dira dilo ka tsela e e sa tlwaelegang mo tseleng e a neng a tshela ka yone. Le mororo a ne a simolola ka tsela e e sa itumediseng, o ne a tswelela go thusa go tlhama mokgwa wa go kwala wa Soyyaya.

•Al-Jazeera feature - "From illiterate child bride to famous Nigerian novelist"